[Gal/​Cast] Peri­ko Sola­ba­rria, igre­ja a pe de obra- Car­los C. Varela

Dous anos no mos­tei­ro de clau­su­ra de Topas dam para mui­ta soi­da­de. Tam­bém para mui­to apren­der, quan­do a com­panhia é boa e as con­ver­sas enri­que­ce­do­ras. Com um com­panhei­ro bas­co, assi­nan­te da Herria 2000 Eli­za, sou­bem de Balentxi, cre­go da zona velha de Donos­ti, ati­vis­ta incan­sá­vel e pio­nei­ro com Txus Con­gil na lui­ta pola pre­ve­nçom e tra­ta­men­to dos pro­ble­mas da dro­go­de­pen­dên­cia, às vezes con­tra a incom­preen­som dos seus pró­prios com­panhei­ros. Fala­va­mos de Balentxi a par­tir de Mon­cho Val­car­ce, pois os dous conhe­ce­ram-se em Roma; e de cre­go em cre­go che­ga­mos a Peri­ko Sola­ba­rria, velho conhe­ci­do de Iri­mia, e exem­plo de dignidade.

Peri­ko Sola­ba­rria criou-se entre os bom­bar­deios fas­cis­tas ao País Bas­co, efe­tua­dos pola aviaçom fran­quis­ta e la Legiom Côn­dor. Umha bom­ba derru­bou par­te da sua casa, onde umha mulher tra­balha­do­ra e um minei­ro lui­ta­vam por sacar adian­te umha famí­lia. Fei­to já um cura obrei­ro, Peri­ko tan­to orga­ni­za­va reunions clan­des­ti­nas anti-fran­quis­tas como mon­ta­va umha esco­la no cin­tu­rom obrei­ro de Bil­bao. Numha entre­vis­ta recen­té recor­da­va o apu­ro que pas­sa­ra numha ins­peçom das falan­gis­tas da Seçom Femi­ni­na, quan­do um meninho, per­gun­ta­do polas suas oraçons, recor­dou que “Dom Pedro sem­pre di que Deus pare­ce que nos esqueceu”.
Jamais cobrou do Vati­cano. Tra­balhou sem­pre se peom da cons­truçom –nun­ca tivo um con­tra­to indefinido‑, cóva­do com cóva­do com gale­gos e outros emi­gran­tes: nas obras da Uni­ver­si­da­de do País Bas­co, na Pon­te de Ron­te­gi, no túnel de Mal­ma­sin, no trem de ban­das de Altos For­nos de Bis­caia… Morou em Bara­kal­do num sótao, que por vezes nem tinha col­chom; “Levou-no um que o pre­ci­sa­va mais que eu”, escu­sa­va-se. Nom sur­pren­de que des­en­vol­ve-se a afeçom res­pi­ra­tó­ria crô­ni­ca que tem. Obvia­men­te, Peri­ko Sola­ba­rria tam­bém conhe­ceu os cár­ce­res espanhóis, em reti­ro espiritual.

Na gre­ve geral de março de 2012, aos seus entom 83 anos, Peri­ko foi agre­di­do pola polí­cia quan­do par­ti­ci­pa­va num pique­te. Os com­panhei­ros leva­ram-no de urgen­cia ao hos­pi­tal onde o ope­ram. A lui­ta labo­ral tinha umha bai­xa, mais o movi­mien­to na defe­sa do sis­te­ma públi­co de saú­de ganhou um joven ati­vis­ta. Ime­dia­ta­men­te incor­po­ra-se aos pro­tes­tos do pes­soal sani­tá­rio con­tra os cor­tes. “É que eu sou mili­tan­te sem­pre”, di com timidez.

Des­de entom é como um com­panhei­ro no meu ence­rro: vejo‑o a diá­rio na impren­sa, como um avô com o que sem­pre se pode con­tar para reno­var a fé na defe­sa da ale­gria. Peri­ko em mule­tas abraçan­do umha mulher que que­rem botar da sua casa; Peri­ko tras incon­tá­veis fai­xas polos direi­tos labo­rais; Peri­ko no Natal, dis­fa­rça­do de Olen­tze­ro (o Apal­pa­dor bas­co) entre­gan­do-lhe car­vom a um empre­sa­rio que des­pe­diu tra­balha­do­res… E mes­mo, em pleno deba­te sobre os méto­dos das Femen, des­pi­do e em mule­tas na rua exi­gin­do a read­mis­som dum con­du­tor de ambu­lan­cias des­pe­di­do injus­ta­men­te. Tam­bém em mule­tas se chan­tou, como um Car­valho qua­se cen­te­ná­rio, peran­te o neo­in­qui­si­dor da Audiên­cia Nacio­nal que o pre­ten­de jul­gar por par­ti­ci­par no ato de des­pe­di­da dum pre­so mor­to em estranhas circunstancias.

Há dous anos as suas vizinhas e vizinhos de Bara­kal­do escolhe­ram-no como pre­goei­ro das fes­tas do Car­mo. Que­riam que fala-se no nome do povo intei­ro, e o joven cre­go obrei­ro nom se cor­tou: lem­brou-se dos gale­gos emi­gra­dos a Bara­kal­do, dos des­pos­suí­dos, dos pre­sos, da gen­te humil­de… E cri­ti­cou a fes­ta dos ladrons do capi­tal, do machis­mo e os gas­tos mili­ta­res. “Faga­mos da fes­ta lui­ta, faga­mos da fes­ta um paraí­so de con­ví­vio”, enco­ra­ja­va. Diz­que ago­ra Peri­ko Sola­ba­rria des­co­breu as redes sociais e, tam­bém aí, é exem­plo de humanidade.

Car­los Varela

Peri­ko Solabarria

Cas­te­llano

Dos años en el monas­te­rio de clau­su­ra de Topas pro­vo­can mucha sole­dad. Aun­que tam­bién pue­des apren­der, cuan­do la com­pa­ñía es bue­na y las con­ver­sa­cio­nes enri­que­ce­do­ras. Con un com­pa­ñe­ro vas­co, fir­man­te de Herria 2000 Eli­za, supe de Balentxi, cura de la zona vie­ja de Donos­ti, acti­vis­ta incan­sa­ble y pio­ne­ro con Txus Con­gil en la lucha por la pre­ven­ción y tra­ta­mien­to de los pro­ble­mas de dro­go­de­pen­den­cia, a veces con­tra la incom­pren­sión de sus pro­pios compañeros.

Hablá­ba­mos de Balentxi a par­tir de Mon­cho Val­cár­cel, pues los dos se cono­cie­ran en Roma; y de cura en cura lle­ga­mos a Peri­ko Sola­ba­rria, vie­jo cono­ci­do de Iri­mia y ejem­plo de dignidad.

Peri­ko Sola­ba­rria se crió entre los bom­bar­deos fas­cis­tas al País Vas­co efec­tua­dos por la avia­ción fran­quis­ta y la Legión Cón­dor. Una bom­ba derri­bó par­te de su casa, don­de una mujer tra­ba­ja­do­ra y un mine­ro lucha­ban por sacar ade­lan­te una fami­lia. Hecho ya un cura obre­ro, Peri­ko tan­to orga­ni­za­ba reunio­nes clan­des­ti­nas anti-fran­quis­tas como mon­ta­ba una escue­la en el cin­tu­rón obre­ro de Bil­bao. En una entre­vis­ta recien­te recor­da­ba el apu­ro que pasa­ra en una ins­pec­ción de las falan­gis­tas de la Sec­ción Feme­ni­na, cuan­do un niño, pre­gun­tan­do por sus ora­cio­nes, recor­dó que “Don Pedro siem­pre dice que Dios pare­ce que os olvi­da”. Jamás cobró del Vati­cano. Tra­ba­jó siem­pre de peón de la cons­truc­ción –nun­ca tuvo un con­tra­to inde­fi­ni­do- codo con codo con galeg@s y otros emi­gran­tes: en las obras de la Uni­ver­si­dad del País Vas­co, en el Puen­te de Ron­te­gi, en el túnel de Mal­ma­sín, en el tren de ban­das de Altos Hor­nos de Biz­kaia… Vivió en Bara­kal­do en un sótano que en oca­sio­nes no tenía col­chón; “Lo lle­vó uno que lo nece­si­ta­ba más que yo”, se excu­sa­ba. No sor­pren­de que se desa­rro­lla­ra una afec­ción res­pi­ra­to­ria cró­ni­ca que tie­ne. Obvia­men­te, Peri­ko Sola­ba­rria tam­bién cono­ció cár­ce­les espa­ño­las, en reti­ro espiritual.

En la huel­ga gene­ral de mar­zo de 2012, a sus 83 años, Peri­ko fue agre­di­do por la poli­cía cuan­do par­ti­ci­pa­ba en un pique­te. Los com­pa­ñe­ros lo lle­va­ron de urgen­cia al hos­pi­tal don­de lo ope­ran. La lucha labo­ral tenía una baja, pero el movi­mien­to en defen­sa del sis­te­ma públi­co de salud ganó un joven acti­vis­ta. Inme­dia­ta­men­te se incor­po­ra a las pro­tes­tas del per­so­nal sani­ta­rio con­tra los recor­tes. “Es que soy mili­tan­te siem­pre”. Dice con timidez.

Des­de enton­ces es como un com­pa­ñe­ro en mi encie­rro: Lo veo a dia­rio en la pren­sa, como un abue­lo con el que siem­pre se pue­de con­tar para reno­var la fe en la defen­sa de la ale­gría. Peri­ko con mule­tas abra­zan­do una mujer que quie­ren echar de su casa; Peri­ko tras incon­ta­bles pan­car­tas por los dere­chos labo­ra­les; Peri­ko duran­te la Navi­dad, dis­fra­za­do de Olen­tze­ro (el Apal­pa­dor vas­co) entre­gán­do­le car­bón a un empre­sa­rio que des­pi­dió trabajadores…E inclu­so, en pleno deba­te sobre los méto­dos de las Femen, des­nu­do y en mule­tas en la calle exi­gien­do la read­mi­sión de un con­duc­tor de ambu­lan­cias des­pe­di­do injustamente.
Tam­bién en mule­tas se plan­tó, como un Car­ba­llo casi cen­te­na­rio ante el neo­in­qui­si­dor de la Audien­cia Nacio­nal que lo pre­ten­de juz­gar por par­ti­ci­par en el acto de des­pe­di­da de un pre­so muer­to en extra­ñas circunstancias.

Hace dos años sus veci­nas y veci­nos de Bara­kal­do lo esco­gie­ron como pre­go­ne­ro de las fies­tas del Car­men. Que­rían que habla­se en nom­bre de todo el pue­blo, y el joven cura obre­ro no se cor­tó: recor­dó a los galeg@s emigrad@s, de los des­po­seí­dos, de l@s pres@s, de la gen­te humilde…Y cri­ti­có la fies­ta de os ladro­nes del capi­tal, del machis­mo y de los gas­tos mili­ta­res. “Haga­mos de la fies­ta lucha, haga­mos de la fies­ta un paraí­so de con­vi­ven­cia”, ani­ma­ba. Dicen que aho­ra Peri­ko Sola­ba­rria des­cu­brió las redes socia­les y, tam­bién ahí, es ejem­plo de humanidad.

Car­los C. Varela

Perio­dis­ta y pre­so independentista

Artikulua gustoko al duzu? / ¿Te ha gustado este artículo?

Twitter
Facebook
Telegram

Deja una respuesta

Tu dirección de correo electrónico no será publicada. Los campos obligatorios están marcados con *