1920 eta1922 artean argentinar Patagonian (Santa Cruzeko lurraldean) gertatutako nekazal greba eta birjabetze sasoia izan zen Patagonia Errebeldea. Patagoniako ekonomia artilearen sektorean oinarrituta zegoen eta lurjabe gutxi batzuen esku zeuden latifundioetan banatzen zen lurraren jabetza. Langileak, oro har, XIX. mende amaieratik aurrera heldutako europar migratzaileak ziren, asko beraien joera eta praktika politikoen ondorioz erbesteratu behar izan zuten anarkistak.
I Mundu Gerra amaitzean artilearen prezioak behera egin zuen eta sektoreko langileak zuzenean kaltetu zituen. Beraien eskaerak, besteak beste, honakoak ziren: 16 m²-ko geletan 3 pertsonek baino ez lo egitea, igande eta larunbatetan jai izatea, jakien errazio hobeak, 100 pesotako soldata hilean, eta Sociedad Obrerak hautatutako kidea ordezkaritzat onartzea. FORA sindikatuaren tokiko ordezkaritza zen Sociedad Obrera, nagusiki korronte anarkosindikalistakoa. Sociedad Ruraleko latifundistek ez zuten onartu eta, tokiko greba batzuen ondoren, egoera horretxek azaroaren 1eko greba orokorrera eraman zituen. Greban zehar langileek estantziak birjabetzen zituzten; poliziak, estantzieroak eta haien familiak atxikitzen zituzten, eta armak eta elikagaiak eurenak egiten zituzten. Aldiro poliziarekin konfrontazio armatuak izan zituzten.
1920ko greba deialdiari erantzuteko Hipólito Yrigoyen presidenteak Benigno Varela koronela bidali zuen. Greba hura aldebiko hitzarmen batekin amaitu zen. Baina hilabete batzuen buruan nabaria zen Sociedad Ruraleko latifundistek ez zutela hitzarmena betetzeko asmorik eta langileek 2. protesta faseari ekin zioten.
1921eko urrian hasitako grebak eta birjabetzeek armadaren errepresio latza ekarri zuten. Anarkista edo boltxebikea izatearen susmopean milaka langile kartzelaratu zituzten eta prentsa ofizialaren laguntzaz gizartea intoxikatu zuten. 1500 langile erail zituen armadak sindikatuetako prentsaren arabera; horietako gehienak behin errenditu eta gero, Paso Ibañezeko 900 langileak kasu. Prentsa ofizialak 300 baino ez zituen onartu. 1922ko urtarrilaren 10ean amaitu zen ofizialki errepresioa, armadak azken grebalariak atxikitu eta fusilatu zituenean. Hala ere, maiatzera arte 10. errejimentua Santa Cruzeko probintzian jarraitu zuen.
Errepresio bortitzari gain jarri eta borrokak urteetan zehar mantendu dira eta bertan diraute, gobernu argentinarra isilarazten saiatu den arren. Horren kasurik gertuena Santiago Maldonadoren desagerketa eta hilotzaren agerpena. Santiago Maldonado gazte anarkista Patagonian zegoen maputxe herriaren borrokarekin elkartasuna adierazten eta borrokan parte hartzen ari zen. Maputxe herria Patagoniako biztanle historikoetako bat da eta Estatu argentinarraren eredu sozial, politiko eta ekonomikoaren hedapenaren kaltetuenetakoa.
https://es.wikipedia.org/wiki/Patagonia_rebelde
Liburua: La Patagonia rebelde; Bayer, Osvaldo; Txalaparta https://www.folkloretradiciones.com.ar/…/La%20Patagonia_reb…
Filmea: La Patagonia rebelde, Olivera Héctor, 1974
https://www.youtube.com/watch?v=RkLWt-719O4
Erreportajeak:
https://www.youtube.com/watch?v=vH4UeCPAWvA
https://www.youtube.com/watch?v=DrdmZH9dwhQ
Kantak:
https://www.youtube.com/watch?v=53ukbr4cfYE
https://www.youtube.com/watch?v=3BdCa-IN8SA